Urząd Gminy Przemęt przypomina rolnikom i wszystkim innym osobom opryskującym uprawy środkami chemicznymi, by zabiegi te dokonywali dopiero późnym popołudniem lub wieczorem, kiedy już niewiele pszczół wylatuje z uli. Przez niewłaściwe opryski giną pszczoły, które są głównymi zapylaczami roślin i od nich zależy wielkość plonów.
W naszej strefie klimatycznej blisko 90% roślin zapylanych jest przez owady. Najważniejszą rolę w zapylaniu odgrywa pszczoła miododajna. Oprócz zwyżki plonów roślin zapylanie poprawia także ich jakość, m.in. zwiększa ciężar nasion, poprawia ich wyrównanie, siłę i energię kiełkowania, zwiększa zawartość cukrów i witamin w owocach wytworzonych z zapylonych kwiatów.
Z uwagi na wielką rolę pszczół, jaką odgrywają w całym procesie produkcji wielu roślin uprawnych, zarówno rolniczych, sadowniczych, jak i warzywnych należy zwracać wielką uwagę na zapewnienie tym owadom odpowiednich warunków do prawidłowego funkcjonowania. Należy przeciwdziałać zatruciom tych owadów. Przy obecnie stosowanych technologiach w produkcji roślinnej chemiczna ochrona roślin jest niezbędna dla zapewnienia odpowiednio wysokiego poziomu plonowania i uzyskania rentowności produkcji. Jednak trzeba pamiętać, że środki ochrony roślin należy tak stosować, aby nie stwarzały zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt i skażenia środowiska naturalnego.
Podstawą stosowania chemicznych środków ochrony roślin są informacje zawarte w etykiecie preparatu, która stanowi instrukcję jego stosowania. Określa ona m.in.:
– rodzaj i przeznaczenie środka;
– zalecaną dawkę;
– okres karencji, czyli czas jaki musi upłynąć od ostatniego zabiegu do zbioru roślin lub produktów roślinnych przeznaczonych do konsumpcji;
– okres prewencji, czyli czas jaki musi upłynąć między wykonaniem zabiegu a wejściem na plantację ludzi lub zwierząt bez obawy narażania ich zdrowia;
– okres prewencji dla pszczół oznacza, na ile godzin przed oblotem pszczół wolno stosować preparat.
Zatrucia u pszczół mogą być powodowane różnymi czynnikami. Opryski wykonane w czasie suszy są częstą ich przyczyną – pszczoły szukając wody spijają skażone krople z roślin, podobnie może dojść do zatrucia przy spijaniu wody z zatrutych środkami chemicznymi zbiorników wodnych, kałuż. Także, gdy opryskiwanie plantacji następuje na drodze przelotu owadów może doprowadzić do poważnego zatrucia.
Ważnym jest, aby minimalizować ryzyko zatruć m.in. przez:
– nie stosowanie środków toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin;
– unikanie opryskiwania plantacji, na których występują kwitnące chwasty;
– dobieranie preparatów mało toksycznych dla pszczół;
– przestrzeganie okresów prewencji;
– przeciwdziałanie znoszeniu cieczy opryskowej podczas zabiegu;
– wykonywanie zabiegów wieczorem, po zakończonych lotach owadów;
– zabezpieczenie uli, jeżeli istnieje zagrożenie zatrucia pszczół.
Zaleca się by stosować nowe środki owadobójcze, które dają gwarancję, że zabieg przeciwko szkodnikom nie wpłynie na populację pszczół, ani na ich kondycję, a zapylenie odbędzie się w sposób prawidłowy. Jednak jak zawsze, przy stosowaniu środków ochrony roślin należy zachować daleko idącą ostrożność, a przede wszystkim wykonywać zabiegi przy ich użyciu jedynie w koniecznych, uzasadnionych przypadkach. Zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej oprysku nie należy również wykonywać w trakcie, kiedy pszczoły oblatują plantację, nawet, jeżeli stosuje się środki z zerową karencją dla pszczół. Trzeba, bowiem pamiętać, że opryskanie latających pszczół nawet zwykłą wodą powoduje zamoczenie ich skrzydełek, co może utrudnić albo uniemożliwić im dalszy lot, a opryskanie cieczą roboczą spowoduje, że pszczoła przejmie obcy chemiczny zapach środka ochrony roślin, a po powrocie do ula nie zostanie rozpoznana i zginie zabita przez pszczoły pilnujące wejścia do ula. Należy pamiętać, że zastosowanie środków ochrony roślin z zerową prewencją dla pszczół przed oblotem albo po oblocie pszczół, stwarza dla nich komfortową sytuację, ponieważ mogą one w każdej chwili powrócić na taką plantację bez ryzyka zatrucia środkiem chemicznym. Im dłuższa jest prewencja ustalona dla danego środka, tym ryzyko zatrucia pszczół jest większe.
Za kontrolę nad prawidłowym stosowaniem środków ochrony roślin odpowiada Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości może ukarać rolnika mandatem. Ponadto osobie, której udowodniono wytrucie pszczół grożą konsekwencje i kary pieniężne wynikające z kodeksu cywilnego. Poszkodowany pszczelarz ma prawo z powództwa cywilnego żądać zadośćuczynienia poniesionym stratom.
